Maritieme opleidingen in Rotterdamse regio zijn voorbereid op de toekomst

Simonette Kraaij, directeur van STC Training & Consultancy, richt zich op het opleiden van volwassen professionals in en om de haven; bijvoorbeeld mensen die tijdens hun loopbaan besluiten om zich om te scholen of bijgeschoold moeten worden en certificaten moeten behalen. ‘Opleiden en ontwikkelen is een echte hygiënefactor. Als je als bedrijf er niet voor zorgt dat je medewerkers goed opgeleid zijn, houdt het snel op.’

Download het overzicht van regionale maritieme opleidingen.

Er zijn legio maritieme opleidingsmogelijkheden in de regio Rotterdam, vertelt Kraaij. ‘Het maritieme onderwijs wordt op elk niveau ingevuld door allerlei onderwijsinstellingen afkomstig uit de regio Rotterdam, waaronder ook Drechtsteden. Zo zijn er vmbo-scholen in Gorinchem en Rotterdam die opleidingen aanbieden waar maritieme kennis een onderdeel van uitmaakt en maakindustrie gerelateerde opleidingen op mbo- en hbo-niveau in Dordrecht en Rotterdam. Een hbo-master, Shipping and Transport, kun je bijvoorbeeld volgen bij STC-Group, kennis- en opleidingsinstituut voor scheepvaart, transport en havenindustrie. Maar naast deze opleidingen die meer op jongeren gericht zijn, heeft Rotterdam ook een sterk aanbod wat betreft om- en bijscholen. Mensen die in de scheepvaart werken, moeten eens in de vijf jaar door de molen worden gehaald om ervoor te zorgen dat hun papieren weer op orde zijn. Dit gebeurt onder andere bij STC-KNRM in het Rotterdamse Heijplaat. Alle opleidingsinstituten werken nauw samen met elkaar, om te voorkomen dat op verschillende plekken hetzelfde aanbod wordt aangeboden en klassen kleiner worden.’

De inwoners van Rotterdam zijn trots op hun haven, zegt Kraaij. ‘Veel generaties hebben in deze haven gewerkt. Rotterdam onderscheidt zich van andere havens, omdat het een groene en innovatieve haven is. Het Havenbedrijf Rotterdam werkt hard aan vergroening en verduurzaming. Ze zijn al best ver met het verduurzamen van brandstoffen voor de schepen, zoals LNG. Ook zijn ze al bezig met de volgende stap: waterstof. Er zijn mooie ontwikkelingen gaande om volledig elektrisch varen mogelijk te maken voor grote schepen. Daar worden nu al tests mee gedaan. Ook vergroening door middel van walstroom, wanneer een schip gebruik maakt van een aansluiting op het elektriciteitsnet van de wal, en het gebruik van restwarmte van de industrie in mainports voor bedrijven zijn ontwikkelingen die spelen. Slimme studenten spelen op deze ontwikkelingen en zijn de hele dag bezig met het bedenken van innovaties waardoor de haven straks nog veel groener wordt.’

Lees meer over digitalisering in de Rotterdamse regio.

Toekomst

Door ontwikkelingen zoals digitalisering en verduurzaming ontstaan er nieuwe beroepen en daardoor ook nieuwe opleidingen. Kraaij: ‘Wij, STC Training & Consultancy, zijn voortdurend in ontwikkeling. Nu zijn we bijvoorbeeld bezig met het ontwikkelen van modules om offshore wind personeel op te leiden. We worden ook gevraagd door rederijen en scheepsbouwers uit allerlei landen om onze informatie en kennis over LNG te delen. Wij trainen de mensen die uiteindelijk op lng-schepen moeten werken. Dit zijn kortlopende cursussen, waarvan een deel uit theorie bestaat en een deel uit praktijk. Voor het praktijkgedeelte gebruiken we een LNG-simulator, omdat je niet zomaar een machinekamer van een LNG-schip in mag. Dit simuleren wij ook met virtual reality. We zijn nu in gesprek met partijen in het Midden-Oosten of we snel stappen kunnen maken met LNG-cursussen, omdat zij al LNG-schepen aan het bouwen zijn. Daarnaast zetten we zwaar in op het ontwikkelen van een middelmanagement-programma, specifiek voor haven gerelateerde bedrijven. Uniek aan dit programma is dat de middelmanager wordt opgeleid om innovatie te stimuleren en mogelijk maakt binnen toch wel wat meer traditionele sectoren. Hoe krijg je de mensen aan boord om aan de slag te gaan met ontwikkelingen zoals digitalisering en verduurzaming? Een soort verandermanagement. Ook bieden we veel trainingen op maat aan. We vragen bedrijven waar ze behoefte aan hebben, dan spelen wij vervolgens op de vraag in en gaan we daarmee aan de slag.’

De wereld verandert en daarmee ook het onderwijslandschap, volgens Kraaij. ‘Nu geven scholen en opleidingsinstituten nog heel vaak klassikaal les. Maar als je kijkt hoe jonge mensen leren is dat klassikale toch meer iets van vroeger. Er wordt steeds meer naar online aanbod gekeken; een deel theorie met filmpjes en opdrachten die je thuis kunt doen en op het moment dat je dan met een groep samenkomt kan de discussie worden aangegaan en de verdieping worden opgezocht. Ik denk dat in de toekomst de schoolgebouwen en opleidingslocaties nog wel bestaan, maar wel op veel kleinere schaal. Dat worden de plekken waar je elkaar nog gaat ontmoeten voor de interactie en het netwerken. Mensen blijven sociale dieren, dus die behoefte blijft. Het opleidingsinstituut blijft bestaan, maar de functie verandert. Ik denk dat er snel een verschuiving plaatsvindt.’

Hybride

STC-Group heeft bedrijfsvak commissies en in die commissies zitten vertegenwoordigers van vooraanstaande bedrijven uit de sectoren gericht op de haven: scheepsbouw, zeevaart, binnenvaart, transport en logistiek. Die commissies voeden het onderwijs met wensen. Zij vertellen wat er bij hen in de sector speelt qua ontwikkelingen en welke rol het onderwijs hierin zou kunnen spelen. STC-Group biedt in totaal maximaal vijftig opleidingen van alle niveaus aan, gericht op sectoren in de logistieke en maritieme sector. De samenwerking tussen het bedrijfsleven en de onderwijsinstellingen is heel belangrijk voor beide partijen.’

Het beste praktijkvoorbeeld van deze samenwerking is de hybride vakdocent. Kraaij: ‘Een hybride vakdocent is een docent die bijvoorbeeld twee dagen in de week bij een scheepsbouwer werkt, twee dagen in de week bij ons scheepsbouwvakken doceert en een dag naar school gaat om zijn onderwijsbevoegdheid te halen. Het grote voordeel hiervan is, is dat deze docent met een been in het bedrijfsleven staat en met het andere been in het onderwijs les geeft aan jonge mensen die straks in de scheepsbouw werken. Het is veel interessanter voor de student wanneer iemand vanuit de praktijk praat dan vanuit een boek. Maar het is ook belangrijk voor de bedrijven, omdat hun hybride vakdocent ervoor zorgt dat actuele kennis van het bedrijf rechtstreeks bij de studenten binnenkomt. De band met studenten wordt in dit geval al vroegtijdig opgebouwd.’

Kansen

Kraaij vindt de ontwikkelingen zo ongelooflijk snel gaan. ‘Een leven lang leren is noodzakelijk om te kunnen blijven werken. We hebben te maken met vergrijzing, dus mensen moeten langer blijven werken. De bedrijven willen mensen bijscholen om ervoor te zorgen dat ze zo lang mogelijk en op een leuke manier mee kunnen werken. Daarnaast ligt er een opwaartse druk op het opleidingsniveau. In vacatureteksten zie je bijvoorbeeld al vaak dat er minimaal mbo-4 niveau gevraagd wordt, dus ook voor de jongere medewerkers is het blijven ontwikkelen erg belangrijk. Ongeschoold werk op kantoor is er eigenlijk niet meer. In de havenloods zijn loodsmedewerkers ook allemaal opgeleid wat ook logisch is. Goed geschoold personeel is vaak alerter op klantvriendelijkheid en qua veiligheid meer oplettend. Ook zien we dat het aanbieden van trainingen en opleidingen een manier is waarop bedrijven zich willen onderscheiden van de concurrent. Een goede cultuur waarin je als werkgever de medewerkers de kans geeft om zich te ontwikkelen is een toegevoegde waarde voor een potentiële werknemer.’

Kraaij: ‘Ik ben zelf voorzitter van de PR Council bij Nederland Maritiem Land, een organisatie die inzet op het verbinden van alle maritieme sectoren en bij Netherlands Maritime Technology. Samen met allerlei maritieme bedrijven en toeleveranciers hebben wij het afgelopen jaar gesproken over employer branding. Employer branding zorgt ervoor dat een bedrijf een goed werkgeversmerk heeft en dat mensen graag bij een bedrijf zouden willen werken. Hoe kunnen wij de maritieme sector positioneren ten opzichte van andere sectoren? Dus niet de scheepsbouwers of reders tegenover elkaar, maar de maritieme sector tegenover de andere sectoren die ook de techneuten nodig hebben. Als opleidingsinstituut sluiten wij zoveel mogelijk aan bij de initiatieven van het bedrijfsleven daar waar wij in de ondersteuning iets kunnen doen als het gaat om het maken van goede opleidingsplannen of het realiseren van opleidingsafdelingen. In een aantal gevallen kunnen we ook assisteren bij het aanvragen van subsidies voor opleidingstrajecten. Er gebeurt iedere dag zoveel in de maritieme sector en bovendien wereldberoemd, dat maakt het altijd zo boeiend. We mogen best trots op onszelf zijn en wat we met elkaar bereiken, maar we vertellen het te weinig.

Lees meer over Human Capital in de maritieme hoofdstad van Europa.