Watertaxi Rotterdam in Rotterdam Maritime Capital of Europe - RMCoE Credit: Iris van den Broek

Nergens in Europa varen watertaxi's zoals in Rotterdam. Een vraagafhankelijk vervoersnetwerk van twintig boten die op afroep van A naar B varen is uniek. Watertaxi Rotterdam, met meer dan vijftig eigen aanlegplaatsen in de stad, is al 27 jaar een symbool van de stad Rotterdam en de Rotterdamse haven. Om door te ontwikkelen op het gebied van digitalisering is Watertaxi Rotterdam de samenwerking aangegaan met Flying Fish, een bedrijf dat zich richt op maritieme innovatie. Flying Fish maakt gebruik van de experimentele ruimte die Rotterdam biedt. De broers Gerben Schonebaum en Johan Schonebaum, medeoprichters van de Delftse start-up Flying Fish, werken aan een digitaal watertaxinetwerk. Ook is het doel om in 2022 een watertaxi op waterstof te laten varen.

Lees meer over digitalisering in de maritieme hoofdstad van Europa.

Flying Fish bestaat uit een team van achttien jonge technische breinen die de wereld duurzamer willen maken. Johan: ‘De combinatie van jarenlange ervaring van Watertaxi Rotterdam en onze frisse blik werkt perfect om een digitaal watertaxinetwerk op te zetten en boten zuiniger te laten varen. Het moet onder meer leiden tot een eigen watertaxi-app, die het gebruiksgemak en de efficiëntie van vervoer over water voor passagiers vergroot. Onze ambitie is alle watertaxi’s zonder uitstoot laten varen. Maar de stap van een door diesel aangedreven boot naar een watertaxi die helemaal elektrisch vaart is groot. Daarom willen we eerst de huidige vloot efficiënter inzetten door het toepassen van slimme automatisering. Op dit moment werkt Watertaxi Rotterdam als volgt. Via de centrale en de website komen boekingen binnen voor ritten. De software-omgeving waarin ritten worden ingepland, bestaat al. Maar nu gaan we een stap verder: Het is de bedoeling dat het systeem de ritten inplant. Door de enorme groei van het aantal passagiers in Rotterdam is het simpelweg niet meer bij te benen voor de watertaxi-centralisten. Hun rol verandert. Automatisering is er niet om medewerkers te vervangen, maar om ze te ondersteunen.’

Sensormodule

De digitalisering van de dienstverlening bestaat uit twee onderdelen waar de broers op dit moment aan werken. Gerben: ‘Ten eerste ontwikkelen we algoritmes die de vraag van klanten afstemt op de planning. Als ik nu van de Euromast naar het SS Rotterdam wil en iemand anders belt twee minuten later met dezelfde vraag, moeten de algoritmes zo ontwikkeld zijn dat er niet twee boten worden gestuurd, maar een boot waar we samen in kunnen zitten. Dit klinkt niet zo ingewikkeld. Maar op een drukke dag worden duizenden mensen vervoerd door Watertaxi Rotterdam. Dan is het onmogelijk voor een centralist om overzicht te houden. De algoritmes moeten hierbij helpen. Ten tweede moet je als centralist weten waar de boten precies zijn, waar ze naartoe gaan en hoeveel mensen er aan boord zijn. Deze informatie bundelen we overzichtelijk in een door ons ontwikkeld sensormodule, die de komende tijd in alle boten geplaatst wordt. Alle informatie van de boten komt vervolgens bij ons binnen in een groot systeem. Op het moment dat klanten de watertaxi bestellen, maakt het systeem de juiste, slimme keuze. We zien daarnaast ook hoeveel uitstoot de boten produceren bij een bepaalde snelheid. Zo kan een schipper, wanneer hij geen klanten meer heeft en terugvaart naar het hoofdkantoor, ervoor kiezen om rustig terug te varen in plaats van vol gas. Door dit soort kleine veranderingen minimaliseren we het verbruik van diesel en leveren we een bijdrage aan het verduurzamen van de Rotterdamse regio.’

Experimentele ruimte

Flying Fish maakt gebruik van de experimentele ruimte die Rotterdam biedt. Gerben: ‘Onze sensormodule hebben we getest in een watertaxi op de Maas. Werkt het naar verwachting? Werkt het ook nog onder de Erasmusbrug wanneer de verbinding even wegvalt? Watertaxi Rotterdam heeft ons de gelegenheid gegeven om zoiets in te bouwen. Het resultaat hiervan is dat we nu in de productiefase zitten om uiteindelijk alle watertaxi’s te voorzien van een sensormodule. Het automatiseren hiervan rollen we stapsgewijs uit op de rivier, dus in die zin wordt Rotterdam over de hele lengte van de Nieuwe Maas gebruikt als proeftuin. Het digitale watertaxinetwerk levert uiteindelijk ook een app op voor de klant van Watertaxi Rotterdam. In 2022 kunnen mensen eenvoudig via hun telefoon een watertaxi boeken. We willen ook een betalingssysteem integreren in de app.’

Rotterdam als voorbeeldfunctie

Gerben vervolgt: ‘Rotterdam onderscheidt zich van andere maritieme hubs, omdat Rotterdam de enige stad in Europa is waar watertaxi’s vraagafhankelijk worden ingezet. In andere Europese steden heb je wel vervoer over water, maar dat is bijvoorbeeld een veerpont die elk uur heen en weer vaart. Niet zoals de watertaxi in Rotterdam, die de klant op elk moment van de dag kan bestellen. In Venetië heb je wel een soortgelijk systeem, maar dat is specifiek gericht op toeristen en mede daarom te duur voor inwoners. In Rotterdam zijn de watertaxi’s juist bedoeld voor Rotterdammers. De watertaxi zorgt daarnaast voor de verbinding tussen de stad en plekken die niet goed bereikbaar zijn over land. Veel plekken in de stad zijn veel sneller over de rivier dan over land te bereiken. RDM Campus bijvoorbeeld is zo’n plek die makkelijk bereikbaar is met de watertaxi. In de verbinding tussen de verschillende gebieden in de stad waar water tussen ligt speelt de watertaxi dus ook een belangrijke rol. Rotterdam heeft daarin een voorbeeldfunctie voor andere waterrijke steden. Bovendien heeft Watertaxi Rotterdam afspraken gemaakt met bedrijven aan het water waardoor forenzen sneller van en naar hun werk kunnen reizen en niet in de file hoeven te staan.’

Samenwerking

De samenwerking tussen Watertaxi Rotterdam en Flying Fish past naadloos in de ambitie van het netwerk Rotterdam Maritime Capital of Europe (RMCoE); digitalisering inzetten met als doel een efficiënte, duurzame en veilige maritieme sector.

Dit netwerk van bedrijven, intermediairs, kennisinstellingen en regionale overheden werkt aan het complete en meest competitieve maritieme netwerk ter wereld. In een straal van dertig kilometer is alles aanwezig en dichtbij: industrie, verladers, rederijen, makers, financiers, verzekeraars, transport, grondstoffenhandelaren, scheepsbouwers, maar ook hightech start-ups, gespecialiseerde opleidingen en innovatieve onderzoekscentra. Alles dichtbij maakt samenwerken makkelijk. Afspraken maken gaat snel; snelheid en kwaliteit zorgen voor concurrentievoordeel.

Waterstof-watertaxi

Naast het verder ontwikkelen van het digitale watertaxinetwerk, is Flying Fish bezig met het ontwerpen van de eerste watertaxi op waterstof in Rotterdam. Het is op deze schaal dan wereldwijd voor het eerst dat een boot in bedrijf komt die volledig op deze schone energie vaart. De waterstof-watertaxi wordt ontwikkeld door het SWIM-consortium met financiële steun van de Gemeente Rotterdam, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Gieskes Strijbis Fonds. Johan: ‘Samen met ZEPP.solutions, ook een Delftse start-up, focussen wij ons op het ontwerpen van de boot. Het Rotterdamse Enviu, ontwikkelaar van innovatieve sociale ondernemingen, neemt het projectmanagement op zich; Enviu is onder andere betrokken bij het samenwerkingsverband tussen Watertaxi Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam dat tot doel heeft een waterstof-bunkerstation in de Rotterdamse haven te realiseren.’ Gerben prijst de omgeving die Rotterdam hen biedt. ‘Een watertaxi op waterstof is een nieuwe technologie en qua regelgeving dus ook ingewikkeld. Maar Watertaxi Rotterdam, de Gemeente Rotterdam en vele andere partijen zetten alles op alles om dit mogelijk te maken. Zo’n omgeving maakt het voor ons mogelijk om technologische sprongen te maken. Rotterdam vindt het mooi om voorop te lopen in dit soort ontwikkelingen. Wij ook. Samen zijn we een innovatieve combinatie.’

2022

Vanaf januari 2022 kunnen passagiers aan boord stappen van een Rotterdamse waterstof-watertaxi. Johan: ‘Corona vormt geen belemmering voor onze planning. Het digitale watertaxinetwerk moet dan ook voor het grootste deel af zijn. Maar het mooie van software is dat je die stapje voor stapje kunt verbeteren en steeds meer functionaliteiten kunt gebruiken. We zetten dit netwerk zo op dat andere maritieme steden in de wereld het makkelijk kunnen overnemen. We zijn nu in gesprek met onder andere New York en Amsterdam. Mooi dat Rotterdam de showcase is en een voorbeeld kan zijn voor de hele maritieme wereld.’